علم سنجی، خوشه بندی و نقشة دانش توليدات علمی ادبيّات تطبيقی در ایران

چکیده:

ادبیات تطبیقی از یک سو، مطالعه ادبیات در محدوده کشوری خاص و از سویی دیگر، مطالعه ارتباطات بین ادبیات و سایر حوزه های دانش بشری است. این حوزه در ایران، مانند هر کشور دیگری مورد توجه پژوهشگران آن قرار گرفته است و روز به روز به حجم بروندادهای آن افزوده می شود. با عنایت به اینکه لازمه مدیریت هدفمند علم و دانش، حصول شناخت و ارزیابی مستدل از وضعیت کنونی یک حوزه علمی است، این پژوهش با هدف ارزیابی و علم سنجی، خوشه بندی و ترسیم نقشه دانش ادبیات تطبیقی در ایران، بر اساس تولیدات علمی آن انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه، تمام مدارک این حوزه در تمام قالب های اطلاعاتی است و روش پژوهش، بر اساس تحلیل هم واژگانی متون می باشد. یافته های به دست آمده شامل: ارزیابی کلی از انتشارات، نرخ رشد مدارک ، همکاری و هم نویسندگی، روابط میان رشته ای، تعیین مجلات هسته، مفاهیم داغ و پر استفاده، خوشه بندی مفاهیم و ترسیم نقشه دانش است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که روند انتشارات این حوزه در هفت سال اخیر رو به ازدیاد است و نرخ رشد آن معادل 34/15% محاسبه گردید. در این میان، رشد مقاله ها بیش از سایر مدارک است. در این پژوهش مشخص گردید، بیش از 65% مقاله ها در ده مجله منتشر می شود. هم چنین در این پژوهش مشخص شد، همکاری و هم-نویسندگی در سطح ضعیفی است. بر اساس خوشه بندی مفاهیم ، مشخص شد که مدارک این حوزه در ایران، در 19 خوشه اطلاعاتی دسته بندی می شوند و بیشتر مفاهیم در محور مقایسه ادبیات فارسی و عربی بوده است. ترسیم نقشه این حوزه نیز نشان داد، روابط پیچیده ای بین مدارک و متون این حوزه در ایران در جریان است.

کلیدواژه ها:

ادﺑﻴﺎت ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ ، علم سنجيِ ادبيات تطبيقي ، خوشه بنديِ ادبيات تطبيقي ، نقشه علميِ ادبيات تطبيقي