تصویر مناسبات سیاسی و اجتماعی قبل از انقلاب در رمان «اسماعیل» امیر حسین فرد

ادبیات و هنر از دیرباز عرصۀ تجلّی تجربه ­های فردی و منحصر به فرد بوده و هست و در پرتو آنها ناگفته ­ها در قالب شعر و داستان به منصۀ ظهور می­رسد. نویسندگان با استمداد از هنر «بیان» در قالب داستان نویسی، زبان مناسبی برای بیان آرمان­های خود می­ یابند. رمان، درحقیقت؛ ادبیاتی است که هنرمند می­کوشد با دست­یابی به زبان و مشخصات اصلی این سبک، به کاربرد اصلی فرهنگ و ایدئولوژی خاص در آثار ادبی بپردازد. این­گونه ای ادبی است بر پایه این اعتقاد که رمان در مقایسه با سایر آثار ادبی تأثیر متفاوتی دارد. چرا که محصول تخیّل و عواطف هنرمند است. امیرحسین فردی یکی از جمله ­نویسندگانی است که کوشیده است تا هنر والای نویسندگی خود را که در نقاب کلمات پنهان شده است، به زیبایی ترسیم کند. گفتنی است؛ این رمان، عوامل اجتماعی زیادی چون، رسالت خانواده در موفقیت قهرمانان و جایگاه او در جامعه با باورهای کهن، هنجارهای و فشارهای اجتماعی جامعه و حوادث پیش روی آن، از بسامد بالایی برخوردار است، که در اثر این نویسنده مورد کاوش قرار می‌گیرند. قلمرو اصلی این بحث، دستیابی به مضامین نهفته در داستان و اندیشۀ نویسنده است. لذا؛ این جستار، با مطالعۀ توصیفی-تحلیلی به بررسی آن دسته از آثار نویسنده که مناسبات اجتماعی در آن جلوه­ گر گشته، تلاشی در جهت واکاوی دیدگاه نویسنده است. نویسندگان در این جستار بر آن بوده­ اند تا بازتاب مفاهیم اجتماعی و تاریخی تأثیرگذار را جهت بسط و بالندگی و تعمیق تفکر استقلال خواهی، برابری و عدالت­ طلبی معاصر را در این رمان مورد کاوش قرار دهند. یافته­ های حاصل از این پژوهش در رمان مذکور نمایانگر ارجمندی مناسبات اجتماعی در ایران نسبت به خانواده است.