مقایسة تطبیقی بن مایه سفر در شعر سهراب سپهری و خلیل حاوی

در ادب و شعر معاصر، انبوهی از انتزاعات فلسفی و اندیشه های تجریدی، در آئینة سفری روایتگونه، تجلّی و انعکاس یافتهاند. سهراب سپهری و خلیل حاوی، از جمله سرایندگان زبان فارسی و عربی هستند که سرودههایشان، متأثّر از باورهای فلسفی آنهاست. آنها در برخی از اشعار خود، این درونمایة شعری را، برای تعبیر دنیای ذهنی خویش برگزیدهاند. مسافر، یکی از شاهکارهای شعری سهراب است که تصویری باورمند و وامدار از عرفان کهن شرقی در آن، پدیدار است. از منظرگاهی دیگر، قصیدة البحّار و الدّرویش حاوی، چکامهای است ملهم از نگرشهای فلسفة غربی که در تصویری کلّی؛ نمایش تضادّ و تعارضی است میان دو نیمرخ از یک جهان و دو هستی دور از دسترس از دنیای اکنون که فقط در مقام مقایسه همدیگر را بر میتابند. این پژوهش به شیوهای توصیفی – تحلیلی، به بررسی مضامین این دو قصیده پرداختهاست تا این تحلیل، مبنایی برای فهم نگاه این دو شاعر به دنیای پیرامون باشد. رهاورد پایانی این جستار، بیانگر این نکته است که سپهری، برای خلق جهانی پویا و توام با همگرایی و خلیلحاوی جهت ارائة تعبیری نفیاندیشانه و ترسیم حاکمیّت تناقض در دنیای امروزی، از این بنمایة شعری بهره گرفتهاند. همچنین دلالتهای واژگانی و معنایی در اشعار منتخب در این پژوهش، تصویری از تأثیر تصورات و باورهای دو شاعر را بازنمود کردهاند، واژگان شعر مسافر، تصویری از باورهای مسالمتآمیز اندیشة سپهری را نمایش میدهند در حالیکه بنمایة سفر در شعر حاوی و معانی درونی قصیده البحّار و الدّرویش برای بیان تقابل دو سوی جهان کاربست شدهاند.