تحلیل و مقایسه دو رمان«شازده احتجاب» و «دزد و سگ¬ها» (تصویر بحران¬های روحی دو تی

دو رمان کوتاه، «شازده احتجاب»  اثر هوشنگ گلشيري (1316-1379) [*1] و «دزد و سگ­ها» اثر نویسنده معاصر مصری، نجيب محفوظ (1290-1385) در مضمون و ساختار بسیار شبیه به هم هستند. در این دو رمان، تصویری از شرح حال نسلی سرگردان و به بن بست رسیده، بازتولید شده است، اين پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مقایسه، این دو رمان را بازخوانی نموده است. پرسش پژوهش حاضر این است که تشابه­ مضمونی و ساختاری دو رمان کدام­ است و ناشی از چیست. نتایج به دست آمده از این پژوهش، گویای آن است که هر دو نویسنده، با به کارگیری تکنیک­های نو در رمان نویسی معاصر، به شکلی تقریباً یکسان بحران­های روحی یک نسل را در قالب هنر گنجانده­اند. در هر دو رمان، ضدقهرمان، ادای قهرمانی در می­آورد و به جای وی می­نشیند. یکسانی در مضمون، بازتابی از  واقعيت­های تلخی است که یک تیپ اجتماعی، در آن برهه زمانی در جامعه ایران و مصر با آنها روبرو بوده­اند و دغدغه­های انسانی همگونی در دو نویسنده پدید آورده است. چنان که مشابهت­هاي ساختاري دو رمان نیز، بیانگر تأثّیرپذیری دو نويسنده از تكنيك­هاي داستان­نويسي غربي است که دو ادب فارسی و عربی، از آن متأثر  بوده­اند. با این تفاوت که گلشيري با به کارگیری تنوع صداها و نجیب محفوظ علاوه بر آن، با ايجاد روابط بينامتني با متون دینی، به اثر خود چند صدایی بخشیده و آشفتگي ضدقهرمانان خويش را بازنمایی کرده­اند.

 [*1]لطفا در چکیده سال تولد و وفات  در کنار اسم هر دو نویسنده داخل پرانتز نوشته شود