کاوشی در معانی ثانوی و داده های درونی رمان زقاق المدق نجیب محفوظ

رمان زقاق المدق یکی از آثار نجیب محفوظ است که در آن فضای جامعۀ مصر را در زمان جنگ جهانی دوم و ورود استعمارگران به مصر به تصویر می‌کشد و با دیدی انتقادی اثرات بد آنرا بر مردم مصر نشان می‌دهد. در این جستار ما نیز برآنیم بر اساس روش تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف به گفتمان کاوی انتقادی رمان 

زقاق المدق بپردازیم و گفتمان انتقادی و ضد استعماری که نویسنده در قالب متن بکار برده را بیان کنیم و معانی و مفاهیم ثانوی و پوشیدۀ متن که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند را از متن بیرون بکشیم. بر اساس یافته‌های پژوهش، گفتمان اصلی رمان گفتمانی ضد استعماری و انتقادی است که نویسنده با خلاقیت خود و در قالب سخنان شخصیتهای رمان و سرنوشت آنها به مخاطب ارائه می‌دهد و با آن گفتمان رسمی و حاکم را به چالش می‌کشد. این گفتمان انتقادی تأثیر مناسبات قدرت بر فرایند اعمال قدرت بر دیگر گروه‌های اجتماعی را بیان می‌کند و تأثیرات آن در آینده را نیز نشان می‌دهد.